Türkçe ve Moğolca’nın yanı sıra Japonca (ten) ve Çince (tien) gökyüzü anlamında

Moğol Budist ayinlerinde Erlik gelen kelime bu diller arasındaki ortak kökler ve etkileşime dikkat çekmektedir.

Tengrikut, Kutluğ ve Kutalmış gibi isimler taşıyan Göktürk hakanları güçlerini Tengri’den almakta ve tanrının yeryüzündeki temsilcisi olduklarını iddia etmekteydi. MS 6-9. Yüzyıllar arasında Orta Asya bozkırlar halklarının en önemli tanrısı olmakla birlikte MS 8. Yüzyılda Uygur hanlarının Maniheizm devlet dini olarak kabul etmesiyle önemi azalmaya başlamıştır.

Tengri her şeyi gören, kanunları koyan ama yeryüzündeki olayları vekili olan Hanlarla düzenleyen en büyük güç olup, Moğol mitolojisinde tanrılar 33 hükümdarlığı yönetip 17 gökte yaşayan büyük bir aile olarak tasavvur edilmekteydi. Benzer şekilde Buryat panteonu birbirleriyle sonsuza dek mücadele edecek 55 iyi 44 kötü tanrıdan oluşmaktaydı.

Radloff’un Altay Türklerinden derlediği bir efsaneye göre 17 kat göğün en üst katında Tengere Kayra Kan, 16. katında Ülgen, 9. katında Kızagan Tengere, Mergen Tengere ise 7. katında ikamet etmekteydi.

Tengri, Altay’da ve Buryatlarda Tengri, Tengeri ve Esege Malan Tengri (Kel kafalı Tengri), Çuvaşlarda Tura Hakazlarda Ter, Kalmıklarda Tenger, Şorlarda Tegri, Moğollarda Tenger ve Qormusta Tengri, Tuvanlarda Deer, Yakutlarda Tangara ve Urün ajı tojon (Bilge yaratıcı efendi), Azerilerde ise Tanrı olarak adlandırılmaktaydı.

TENGRİ HAN Kumık Türklerinin dokunulmaz saydıkları yaşlı ve yüksek bir ağaca verdikleri isim olup “Tanrı kral” anlamına gelmektedir. Ağaçların gökte var olduğu sanılan tanrının mekânı cennete uzandıklarına inanıldığından bir çeşit evliya ağaç, hayat ağacı varyasyonu olarak bu adı aldığı düşünülebilir.

ALINTIDIR.